Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
2022/ 09/ 22
Үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн хээрийн судалгааны ажил
2020.02.15
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д дамжуулах хоолойн трассыг 2 хувилбараар тусгасан бөгөөд аль хувилбар нь оновчтой болохыг тодорхойлох зорилготой хоёр удаагийн хээрийн судалгааг МГТБҮ-ийн инженер техникийн ажилтнууд хийсэн.
Уг ажлын хүрээнд дамжуулах хоолойн трассын дагуу газар зүйн байрлалыг нарийвчлан тодорхойлж, хоолойн халаалтын системийг цахилгаан эрчим хүчээр найдвартай хангах боломжийг судалж, дүгнэлт гаргасан.
Дамжуулах хоолойн трассын 1-р хувилбар ……. аймаг, сумдын төвийг дайруулж төлөвлөсөн байсан бөгөөд уг төлөвлөлт нь уул, дов толгод, жалга, сайр, булш хиргисүүр, ус цуглах талбай ихээр дайрч байгаа учир дамжуулах хоолойн барилгын ажлын төвөгшил ихтэй, эдийн засгийн хувьд үр ашиггүй, дамжуулах хоолой барих зардлыг ихээхэн нэмэгдүүлэх магадлалтай, дамжуулах хоолойн системийг сумын төвөөс цахилгаан эрчим хүчээр хангах боломж хязгаарлагдмал байсан.
МГТБҮ ТӨХХК-ийн инженерүүд уг судалгааг хийсний үр дүнд үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан дамжуулах хоолойн трассын 2-р хувилбар буюу Сайншанд, Баруун-Урт, Чойбалсан чиглэлийн төмөр замын дагуух трассын төлөвлөлтийг илүү тохиромжтой гэж үзэв.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн
хоёр дахь хээрийн судалгааны ажил
2020.08.28
Дамжуулах хоолойн трассын хоёрдугаар хувилбар нь Сайншанд – Баруун-Урт – Хөөт – Чойбалсан чиглэлийн шинэ төмөр замын трассын дагуу тавигдахаар төлөвлөгдсөн. Хээрийн судалгааны ажлыг МГТБҮ-ийн инженерүүд 7 хоногийн хугацаанд Дорнод, Сүхбаатар, Дорноговь аймгуудын нутгаар хийж гүйцэтгэсэн. Байр зүйн судалгаагаар уг трассын дагуу гол, нуур, өвөлжөө, хаваржаа, инженерийн байгууламж, авто зам, уул уурхайн эдэлбэр газар, жалга сайр зэрэг саадуудыг тодорхойлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, трассыг оновчлох ажлыг гүйцэтгэсэн.
Трассын хоёрдугаар хувилбарын давуу талууд:
1. Геодези, газар зүйн байрлалын өндөржилтийн зөрүү бага
2. Газрын гадаргын хэвгий бага байх
3. Дамжуулах хоолойн байршил аль болох шулуун байх
4. Саадуудыг тойрох эргэлтийн радиус бага
5. Барилгын ажлын төвөгшил бага
6. Төмөр зам болон төлөвлөгдөж буй дэд бүтцийн хөгжилтэй уялдах
7. Дамжуулах хоолойн зайг богиносгох боломжтой.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
1. Түүхий тосны шинжилгээ:
Тосны урсацын шинж чанарын шинжилгээ – Франц улсын Total Additifs Et Carburats Speciaux лаборатори, 2020 он
Тосны хүнд металлын агуулгыг тодорхойлох шинжилгээ – ХБНГУ-ын INEOS лаборатори, 2019 он
Тосны үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох шинжилгээ – БНЭУ-ын Hindustan газрын тосны корпорацын Green Research and Development төв, 2020 он
Тосны молекулын гүн боловсруулалтад задрах чадварыг тодорхойлуулах шинжилгээ – Нидерланд улсын Shell технологийн төвийн лаборатори, 2020 он
2. НТЭЗҮ: Унгар улсын “EUROIL Industrial & Trade” компанийн 2015 онд боловсруулсан “Монгол улсын говийн бүс нутагт газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулах урьдчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д түүхий тосыг дамжуулах хоолойгоор тээвэрлэхээр төлөвлөж, гидравликийн тооцооллыг хийж, түүхий тосонд шингэн нүүрсустөрөгч холих, царцах хэм бууруулагч нэмэлт бодис ашиглах замаар тосны урсацыг сайжруулан тээвэрлэх шийдлүүдийг санал болгосон байдаг.
3. НТЭЗҮ: БНЭУ-ын төрийн өмчит EIL компани 2017-2018 онд боловсруулсан “Монгол улсад газрын тос боловсруулах үйлдвэр, түүхий тос дамжуулах хоолой барих төслийн нарийвчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д дамжуулах хоолойн суурь судалгааны ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн.
Уг судалгааны ажлын хүрээнд Монгол улсын “Престиж Инженеринг” ХХК нь дамжуулах хоолойн трассын судалгаа хийж, нийт уртыг 650 км байхаар төлөвлөсөн. Мөн трассын дагуу инженер-геологи болон геодезийн хайгуулын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд 200 м өргөнтэй зурвас талбайд М1:2000 масштабтай, 1 м үеийн өндөртэй байр зүйн зураглалыг боловсруулж, 1-4 м гүнтэй, 633 цооног өрөмдсөн. Өрөмдлөгөөр илэрсэн хөрсөнд инженер-геологийн бичиглэл хийж, дээжинд лабораторийн шинжилгээ хийсэн.
НТЭЗҮ-д монголын парафинлаг газрын тосыг халаан дамжуулах технологиор скин эффект системийг (Skin Effect Current Tracing System) сонгож, төвийн эрчим хүчний хангамжийн хүрэлцээгүй байдлын улмаас трассын дагуу 29 км тутамд газрын тосны дагалдах хий болон түүхий тосоор ажиллах 14 МВт цахилгаан үйлдвэрлэх станцууд төлөвлөсөн байдаг.
4. Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ: Дамжуулах хоолойн трассын дагуу Байгаль орчны төлөв байдлын үнэлгээ хийгдсэн бөгөөд Байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээний ажлыг Олон улсын санхүүгийн корпорац (International Finance Corporation)-аас гаргасан холбогдох стандартын дагуу Монгол улсын “Natural Sustainable” ХХК хийж гүйцэтгэж байна.
Газрын тосны шинжилгээ
Тамсаг XXI талбайн ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас АМГТГ-ын мэргэжилтэн Б.Манзушир, Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү, Амбер ХХК-ийн ахлах инспектор Б.Мөнгөнбат, гүйцэтгэгчийн төслийн инженер Ху Хунжөү, “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ачилтын ахлах оператор Б.Дарьсүрэн гэсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр ТА-2 байгууламжийн ачилтын 2-р шахуургаас 20 литрийн багтаамжтай ган саванд 17.5л тосны дээж авсан. Тус дээжийг нэгдсэн байгууламжийн лабораторид хувийн жин болон усны агууламжийг тодорхойлуулж дээж авсан тухай тэмдэглэл хийсэн. Дээжийг Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү лацдаж баталгаажуулсан.
Газрын тосны урсацын шинжилгээ хийхэд шаардлагатай дээжийг “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ТА-1, ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас ASTM D4057, ASTM D4177 стандартын шаардлагад нийцсэн ган саванд MNS0332-1996, ASTMD4006 стандартын дагуу динстаркын багажаар нэрэлтийн аргааг усны агууламж, MNS0481-88, ASTM D4052 стандартын дагуу хувийн жинг тодорхойлон 17,5л ба 16,7л дээж авч гаалийн хяналтын лац үйлдэж БНХАУ-ын Шанхай хот дахь Intertek компанийн шинжилгээний лабораторид илгээсэн. Дээж авах ажлыг зориулалтын саванд, холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг байлцуулан гүйцэтгэсэн.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трассын солбицлыг эцэслэн тогтоох,
инженер геодезийн ажлыг эхлүүлэх хээрийн судалгааны ажил
2022.07.30
МГТБҮ-ийн Дамжуулах хоолой хариуцсан газрын ИТА төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч БНХАУ-ын “Норинко Интернейшнл Кооперэйшн” болон түүний туслан гүйцэтгэгч компаниудын төлөөлөлтэй хамт 07-р сарын 20-оос 30-ны өдрүүдэд дамжуулах хоолойн трассын дагуух барилга угсралтын үеийн гүйцэтгэгчийн түр кемп байгуулах газар сонгох, 3 аймгийн 8 сум, орон нутгийн удирдлагуудтай уулзаж ажил эхэлсэн талаар мэдэгдэх, трассын дагуух газрыг Улсын тусгай хэрэгцээнд авах болон цахилгаан, эрчим хүчний хангамжийн талаар хэлэлцэх, барилга угсралтын үед ашиглах ТТАМ-ын карьеруудтай танилцах зөвшөөрөл авах, ГТБҮ-ийн дамжуулах хоолойн хүлээн авах станцын талбайн хэмжилт хийх, “Петрочайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн холбогдох удирдлагуудтай Толгой станцын байршлыг болон холбох цэгийг тодорхойлох, үйл ажиллагаа эрхэлж буй лицензтэй талбайд газар ашиглах талаар хэлэлцэх, Тосон-Уул XIX олборлолтын байгууламжийн үйл ажиллагаатай танилцах, тосны шинжилгээнд шаардлагатай дээж авах зэрэг ажлуудыг гүйцэтгэх зорилготой ажилласан.
Энэхүү томилолтын хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлууд:
1. Дамжуулах хоолойн трасс дайран өнгөрч буй 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагуудтай газар зохион байгуулалт болон орон нутгийн дэмжлэгийн талаар төлөвлөсөн уулзалтуудыг хийсэн.
Дорноговь аймгийн Алтанширээ сумын Засаг дарга Н.Бүрэнтэгштэй, Газрын даамал н.Нямсүрэн нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Өргөн сумын Засаг дарга Г.Баярболд, Байгаль орчны мэргэжилтэн н.Рэнцэнханд нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын Засаг дарга Г.Банзрагч, Газрын даамал Н.Болортуяа нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Засаг дарга Л.Аваадорж, Газрын даамал Н.Батцэцэг нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын Засаг дарга Г.Алтансүх, Газрын даамал Н.Эрдэнэнартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Засаг дарга Ц.Гансүх, Газрын даамал н.Нандин-Эрдэнэ нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын Засаг дарга Б.Батхүрэл, Газрын даамал Н.Цэцэгдэлгэр нартай хийсэн уулзалт,
Дорнод аймгийн Матад сумын Засаг даргын тамгын газрын дарга Б.Ариунтуяа, Газрын даамал Э.Халиун нартай хийсэн уулзалт.
Дээрх уулзалтуудаар Дамжуулах хоолойн халаах, өргөх насос станцуудын байршил болон тэдгээрийн ойролцоох түр кемпүүдийн байршлыг тогтоож сумдын удирдлага, газар зохион байгуулалтын мэргэжилтнүүдтэй эзэмшлийн хувьд давхцал буйг газар дээр нь шалгаж баталгаажуулсан. Мөн трассын дагуух газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авахад шаардлагатай сумын ИТХ-аас гарах санал дүгнэлтийг ойрын хугацаанд гаргаж өгөхөөр сумдын ЗД нартай тохиролцсон. Төсөл хэрэгжих 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагууд манай бүтээн байгуулалтын ажлыг заавал хэрэгжих ёстой төсөл арга хэмжээ, бүх талаараа тусалж дэмжин, хамтран ажиллана гэдгээ илэрхийлж байсан.
2. Дамжуулах хоолойн трассын эргэлтийн цэгүүдийг багасгах, газрын төвөгшлийг багасгах, лицензтэй болон эзэмших эрхийн гэрчилгээтэй цэгүүдээс холдуулах ажлуудыг гүйцэтгэсэн. Судалгааны ажлын үр дүнд дараах цэгүүдийг нарийвчилсан солбицолтой тодорхойлсон. Үүнд:
Уст цэг, нуур цөөрөм, гол горхи, усны хураагуур хэсэг, худаг, уулын усны ам жалга – 59ш
Орон нутгийн иргэд, малчдын эдэлбэр газар, өвөлжөө, хаваржаа, байшин, хашаа хайс, мал угаалгын ванн -21ш
Газрын болон өндрийн төвөгшилтэй буюу уулын налуу энгэр газар, өндөр уулын огцом залгаа хэсэг, хадтай уулын нүүр энгэр хэсэг -37ш
Түүхийн дурсгалт хиргисүүр -3ш
Трассын дагуур эргэлт -83ш цэг
Дамжуулах хоолойн трасс, давхцалтай болон ойр хавьд байгаа бүх объектуудын байршлыг тодорхойлох зорилгоор нийт 426ш цэгийн солбицол авч баталгаажуулсан.
Дамжуулах хоолой барилга угсралтын ажилд болон ашиглалтын үеийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж болохуйц авто зам, инженерийн байгууламж, хүн ам төвлөрсөн сум суурин, өвөлжөө, хаваржаа, усны хураагуур цэг зэрэг саадыг нарийн тодорхойлж хуучин трассаас 30 цэгт өөрчлөлт оруулсан. Өөрчлөлтийг хийснээр дамжуулах хоолойн трассын тэнхлэгээс 2 тал руу 100 метр (нийт 200 м) зурвас газарт аливаа газрын давхцал бүрэн арилсан.
Гүйцэтгэгч компанитай хамтран хийсэн судалгаа, тооцооллын ажлын үр дүнд дамжуулах хоолойн трассыг 527 км байхаар эцэслэн тогтоосон.
3. “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн удирдлагуудтай уулзалтыг хийж толгой станцын байрлал, Тосон-Уул XIX талбайн нэгдсэн байгууламжаас дамжуулах хоолойг холбох цэг, тус компанийн бүтээгдэхүүн хуваах гэрээгээр эзэмшиж буй газарт газар ашиглах талаар тус тус хэлэлцэн тохирсон.
4. “Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн удирдлагатай хоолойн цахилгаан эрчим хүчний хангамжийн талаар уулзалтыг хийсэн.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
2022/ 09/ 22
Үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн хээрийн судалгааны ажил
2020.02.15
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д дамжуулах хоолойн трассыг 2 хувилбараар тусгасан бөгөөд аль хувилбар нь оновчтой болохыг тодорхойлох зорилготой хоёр удаагийн хээрийн судалгааг МГТБҮ-ийн инженер техникийн ажилтнууд хийсэн.
Уг ажлын хүрээнд дамжуулах хоолойн трассын дагуу газар зүйн байрлалыг нарийвчлан тодорхойлж, хоолойн халаалтын системийг цахилгаан эрчим хүчээр найдвартай хангах боломжийг судалж, дүгнэлт гаргасан.
Дамжуулах хоолойн трассын 1-р хувилбар ……. аймаг, сумдын төвийг дайруулж төлөвлөсөн байсан бөгөөд уг төлөвлөлт нь уул, дов толгод, жалга, сайр, булш хиргисүүр, ус цуглах талбай ихээр дайрч байгаа учир дамжуулах хоолойн барилгын ажлын төвөгшил ихтэй, эдийн засгийн хувьд үр ашиггүй, дамжуулах хоолой барих зардлыг ихээхэн нэмэгдүүлэх магадлалтай, дамжуулах хоолойн системийг сумын төвөөс цахилгаан эрчим хүчээр хангах боломж хязгаарлагдмал байсан.
МГТБҮ ТӨХХК-ийн инженерүүд уг судалгааг хийсний үр дүнд үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан дамжуулах хоолойн трассын 2-р хувилбар буюу Сайншанд, Баруун-Урт, Чойбалсан чиглэлийн төмөр замын дагуух трассын төлөвлөлтийг илүү тохиромжтой гэж үзэв.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн
хоёр дахь хээрийн судалгааны ажил
2020.08.28
Дамжуулах хоолойн трассын хоёрдугаар хувилбар нь Сайншанд – Баруун-Урт – Хөөт – Чойбалсан чиглэлийн шинэ төмөр замын трассын дагуу тавигдахаар төлөвлөгдсөн. Хээрийн судалгааны ажлыг МГТБҮ-ийн инженерүүд 7 хоногийн хугацаанд Дорнод, Сүхбаатар, Дорноговь аймгуудын нутгаар хийж гүйцэтгэсэн. Байр зүйн судалгаагаар уг трассын дагуу гол, нуур, өвөлжөө, хаваржаа, инженерийн байгууламж, авто зам, уул уурхайн эдэлбэр газар, жалга сайр зэрэг саадуудыг тодорхойлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, трассыг оновчлох ажлыг гүйцэтгэсэн.
Трассын хоёрдугаар хувилбарын давуу талууд:
1. Геодези, газар зүйн байрлалын өндөржилтийн зөрүү бага
2. Газрын гадаргын хэвгий бага байх
3. Дамжуулах хоолойн байршил аль болох шулуун байх
4. Саадуудыг тойрох эргэлтийн радиус бага
5. Барилгын ажлын төвөгшил бага
6. Төмөр зам болон төлөвлөгдөж буй дэд бүтцийн хөгжилтэй уялдах
7. Дамжуулах хоолойн зайг богиносгох боломжтой.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
1. Түүхий тосны шинжилгээ:
Тосны урсацын шинж чанарын шинжилгээ – Франц улсын Total Additifs Et Carburats Speciaux лаборатори, 2020 он
Тосны хүнд металлын агуулгыг тодорхойлох шинжилгээ – ХБНГУ-ын INEOS лаборатори, 2019 он
Тосны үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох шинжилгээ – БНЭУ-ын Hindustan газрын тосны корпорацын Green Research and Development төв, 2020 он
Тосны молекулын гүн боловсруулалтад задрах чадварыг тодорхойлуулах шинжилгээ – Нидерланд улсын Shell технологийн төвийн лаборатори, 2020 он
2. НТЭЗҮ: Унгар улсын “EUROIL Industrial & Trade” компанийн 2015 онд боловсруулсан “Монгол улсын говийн бүс нутагт газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулах урьдчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д түүхий тосыг дамжуулах хоолойгоор тээвэрлэхээр төлөвлөж, гидравликийн тооцооллыг хийж, түүхий тосонд шингэн нүүрсустөрөгч холих, царцах хэм бууруулагч нэмэлт бодис ашиглах замаар тосны урсацыг сайжруулан тээвэрлэх шийдлүүдийг санал болгосон байдаг.
3. НТЭЗҮ: БНЭУ-ын төрийн өмчит EIL компани 2017-2018 онд боловсруулсан “Монгол улсад газрын тос боловсруулах үйлдвэр, түүхий тос дамжуулах хоолой барих төслийн нарийвчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д дамжуулах хоолойн суурь судалгааны ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн.
Уг судалгааны ажлын хүрээнд Монгол улсын “Престиж Инженеринг” ХХК нь дамжуулах хоолойн трассын судалгаа хийж, нийт уртыг 650 км байхаар төлөвлөсөн. Мөн трассын дагуу инженер-геологи болон геодезийн хайгуулын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд 200 м өргөнтэй зурвас талбайд М1:2000 масштабтай, 1 м үеийн өндөртэй байр зүйн зураглалыг боловсруулж, 1-4 м гүнтэй, 633 цооног өрөмдсөн. Өрөмдлөгөөр илэрсэн хөрсөнд инженер-геологийн бичиглэл хийж, дээжинд лабораторийн шинжилгээ хийсэн.
НТЭЗҮ-д монголын парафинлаг газрын тосыг халаан дамжуулах технологиор скин эффект системийг (Skin Effect Current Tracing System) сонгож, төвийн эрчим хүчний хангамжийн хүрэлцээгүй байдлын улмаас трассын дагуу 29 км тутамд газрын тосны дагалдах хий болон түүхий тосоор ажиллах 14 МВт цахилгаан үйлдвэрлэх станцууд төлөвлөсөн байдаг.
4. Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ: Дамжуулах хоолойн трассын дагуу Байгаль орчны төлөв байдлын үнэлгээ хийгдсэн бөгөөд Байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээний ажлыг Олон улсын санхүүгийн корпорац (International Finance Corporation)-аас гаргасан холбогдох стандартын дагуу Монгол улсын “Natural Sustainable” ХХК хийж гүйцэтгэж байна.
Газрын тосны шинжилгээ
Тамсаг XXI талбайн ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас АМГТГ-ын мэргэжилтэн Б.Манзушир, Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү, Амбер ХХК-ийн ахлах инспектор Б.Мөнгөнбат, гүйцэтгэгчийн төслийн инженер Ху Хунжөү, “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ачилтын ахлах оператор Б.Дарьсүрэн гэсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр ТА-2 байгууламжийн ачилтын 2-р шахуургаас 20 литрийн багтаамжтай ган саванд 17.5л тосны дээж авсан. Тус дээжийг нэгдсэн байгууламжийн лабораторид хувийн жин болон усны агууламжийг тодорхойлуулж дээж авсан тухай тэмдэглэл хийсэн. Дээжийг Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү лацдаж баталгаажуулсан.
Газрын тосны урсацын шинжилгээ хийхэд шаардлагатай дээжийг “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ТА-1, ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас ASTM D4057, ASTM D4177 стандартын шаардлагад нийцсэн ган саванд MNS0332-1996, ASTMD4006 стандартын дагуу динстаркын багажаар нэрэлтийн аргааг усны агууламж, MNS0481-88, ASTM D4052 стандартын дагуу хувийн жинг тодорхойлон 17,5л ба 16,7л дээж авч гаалийн хяналтын лац үйлдэж БНХАУ-ын Шанхай хот дахь Intertek компанийн шинжилгээний лабораторид илгээсэн. Дээж авах ажлыг зориулалтын саванд, холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг байлцуулан гүйцэтгэсэн.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трассын солбицлыг эцэслэн тогтоох,
инженер геодезийн ажлыг эхлүүлэх хээрийн судалгааны ажил
2022.07.30
МГТБҮ-ийн Дамжуулах хоолой хариуцсан газрын ИТА төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч БНХАУ-ын “Норинко Интернейшнл Кооперэйшн” болон түүний туслан гүйцэтгэгч компаниудын төлөөлөлтэй хамт 07-р сарын 20-оос 30-ны өдрүүдэд дамжуулах хоолойн трассын дагуух барилга угсралтын үеийн гүйцэтгэгчийн түр кемп байгуулах газар сонгох, 3 аймгийн 8 сум, орон нутгийн удирдлагуудтай уулзаж ажил эхэлсэн талаар мэдэгдэх, трассын дагуух газрыг Улсын тусгай хэрэгцээнд авах болон цахилгаан, эрчим хүчний хангамжийн талаар хэлэлцэх, барилга угсралтын үед ашиглах ТТАМ-ын карьеруудтай танилцах зөвшөөрөл авах, ГТБҮ-ийн дамжуулах хоолойн хүлээн авах станцын талбайн хэмжилт хийх, “Петрочайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн холбогдох удирдлагуудтай Толгой станцын байршлыг болон холбох цэгийг тодорхойлох, үйл ажиллагаа эрхэлж буй лицензтэй талбайд газар ашиглах талаар хэлэлцэх, Тосон-Уул XIX олборлолтын байгууламжийн үйл ажиллагаатай танилцах, тосны шинжилгээнд шаардлагатай дээж авах зэрэг ажлуудыг гүйцэтгэх зорилготой ажилласан.
Энэхүү томилолтын хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлууд:
1. Дамжуулах хоолойн трасс дайран өнгөрч буй 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагуудтай газар зохион байгуулалт болон орон нутгийн дэмжлэгийн талаар төлөвлөсөн уулзалтуудыг хийсэн.
Дорноговь аймгийн Алтанширээ сумын Засаг дарга Н.Бүрэнтэгштэй, Газрын даамал н.Нямсүрэн нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Өргөн сумын Засаг дарга Г.Баярболд, Байгаль орчны мэргэжилтэн н.Рэнцэнханд нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын Засаг дарга Г.Банзрагч, Газрын даамал Н.Болортуяа нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Засаг дарга Л.Аваадорж, Газрын даамал Н.Батцэцэг нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын Засаг дарга Г.Алтансүх, Газрын даамал Н.Эрдэнэнартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Засаг дарга Ц.Гансүх, Газрын даамал н.Нандин-Эрдэнэ нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын Засаг дарга Б.Батхүрэл, Газрын даамал Н.Цэцэгдэлгэр нартай хийсэн уулзалт,
Дорнод аймгийн Матад сумын Засаг даргын тамгын газрын дарга Б.Ариунтуяа, Газрын даамал Э.Халиун нартай хийсэн уулзалт.
Дээрх уулзалтуудаар Дамжуулах хоолойн халаах, өргөх насос станцуудын байршил болон тэдгээрийн ойролцоох түр кемпүүдийн байршлыг тогтоож сумдын удирдлага, газар зохион байгуулалтын мэргэжилтнүүдтэй эзэмшлийн хувьд давхцал буйг газар дээр нь шалгаж баталгаажуулсан. Мөн трассын дагуух газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авахад шаардлагатай сумын ИТХ-аас гарах санал дүгнэлтийг ойрын хугацаанд гаргаж өгөхөөр сумдын ЗД нартай тохиролцсон. Төсөл хэрэгжих 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагууд манай бүтээн байгуулалтын ажлыг заавал хэрэгжих ёстой төсөл арга хэмжээ, бүх талаараа тусалж дэмжин, хамтран ажиллана гэдгээ илэрхийлж байсан.
2. Дамжуулах хоолойн трассын эргэлтийн цэгүүдийг багасгах, газрын төвөгшлийг багасгах, лицензтэй болон эзэмших эрхийн гэрчилгээтэй цэгүүдээс холдуулах ажлуудыг гүйцэтгэсэн. Судалгааны ажлын үр дүнд дараах цэгүүдийг нарийвчилсан солбицолтой тодорхойлсон. Үүнд:
Уст цэг, нуур цөөрөм, гол горхи, усны хураагуур хэсэг, худаг, уулын усны ам жалга – 59ш
Орон нутгийн иргэд, малчдын эдэлбэр газар, өвөлжөө, хаваржаа, байшин, хашаа хайс, мал угаалгын ванн -21ш
Газрын болон өндрийн төвөгшилтэй буюу уулын налуу энгэр газар, өндөр уулын огцом залгаа хэсэг, хадтай уулын нүүр энгэр хэсэг -37ш
Түүхийн дурсгалт хиргисүүр -3ш
Трассын дагуур эргэлт -83ш цэг
Дамжуулах хоолойн трасс, давхцалтай болон ойр хавьд байгаа бүх объектуудын байршлыг тодорхойлох зорилгоор нийт 426ш цэгийн солбицол авч баталгаажуулсан.
Дамжуулах хоолой барилга угсралтын ажилд болон ашиглалтын үеийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж болохуйц авто зам, инженерийн байгууламж, хүн ам төвлөрсөн сум суурин, өвөлжөө, хаваржаа, усны хураагуур цэг зэрэг саадыг нарийн тодорхойлж хуучин трассаас 30 цэгт өөрчлөлт оруулсан. Өөрчлөлтийг хийснээр дамжуулах хоолойн трассын тэнхлэгээс 2 тал руу 100 метр (нийт 200 м) зурвас газарт аливаа газрын давхцал бүрэн арилсан.
Гүйцэтгэгч компанитай хамтран хийсэн судалгаа, тооцооллын ажлын үр дүнд дамжуулах хоолойн трассыг 527 км байхаар эцэслэн тогтоосон.
3. “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн удирдлагуудтай уулзалтыг хийж толгой станцын байрлал, Тосон-Уул XIX талбайн нэгдсэн байгууламжаас дамжуулах хоолойг холбох цэг, тус компанийн бүтээгдэхүүн хуваах гэрээгээр эзэмшиж буй газарт газар ашиглах талаар тус тус хэлэлцэн тохирсон.
4. “Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн удирдлагатай хоолойн цахилгаан эрчим хүчний хангамжийн талаар уулзалтыг хийсэн.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
2022/ 09/ 22
Үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн хээрийн судалгааны ажил
2020.02.15
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д дамжуулах хоолойн трассыг 2 хувилбараар тусгасан бөгөөд аль хувилбар нь оновчтой болохыг тодорхойлох зорилготой хоёр удаагийн хээрийн судалгааг МГТБҮ-ийн инженер техникийн ажилтнууд хийсэн.
Уг ажлын хүрээнд дамжуулах хоолойн трассын дагуу газар зүйн байрлалыг нарийвчлан тодорхойлж, хоолойн халаалтын системийг цахилгаан эрчим хүчээр найдвартай хангах боломжийг судалж, дүгнэлт гаргасан.
Дамжуулах хоолойн трассын 1-р хувилбар ……. аймаг, сумдын төвийг дайруулж төлөвлөсөн байсан бөгөөд уг төлөвлөлт нь уул, дов толгод, жалга, сайр, булш хиргисүүр, ус цуглах талбай ихээр дайрч байгаа учир дамжуулах хоолойн барилгын ажлын төвөгшил ихтэй, эдийн засгийн хувьд үр ашиггүй, дамжуулах хоолой барих зардлыг ихээхэн нэмэгдүүлэх магадлалтай, дамжуулах хоолойн системийг сумын төвөөс цахилгаан эрчим хүчээр хангах боломж хязгаарлагдмал байсан.
МГТБҮ ТӨХХК-ийн инженерүүд уг судалгааг хийсний үр дүнд үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан дамжуулах хоолойн трассын 2-р хувилбар буюу Сайншанд, Баруун-Урт, Чойбалсан чиглэлийн төмөр замын дагуух трассын төлөвлөлтийг илүү тохиромжтой гэж үзэв.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн
хоёр дахь хээрийн судалгааны ажил
2020.08.28
Дамжуулах хоолойн трассын хоёрдугаар хувилбар нь Сайншанд – Баруун-Урт – Хөөт – Чойбалсан чиглэлийн шинэ төмөр замын трассын дагуу тавигдахаар төлөвлөгдсөн. Хээрийн судалгааны ажлыг МГТБҮ-ийн инженерүүд 7 хоногийн хугацаанд Дорнод, Сүхбаатар, Дорноговь аймгуудын нутгаар хийж гүйцэтгэсэн. Байр зүйн судалгаагаар уг трассын дагуу гол, нуур, өвөлжөө, хаваржаа, инженерийн байгууламж, авто зам, уул уурхайн эдэлбэр газар, жалга сайр зэрэг саадуудыг тодорхойлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, трассыг оновчлох ажлыг гүйцэтгэсэн.
Трассын хоёрдугаар хувилбарын давуу талууд:
1. Геодези, газар зүйн байрлалын өндөржилтийн зөрүү бага
2. Газрын гадаргын хэвгий бага байх
3. Дамжуулах хоолойн байршил аль болох шулуун байх
4. Саадуудыг тойрох эргэлтийн радиус бага
5. Барилгын ажлын төвөгшил бага
6. Төмөр зам болон төлөвлөгдөж буй дэд бүтцийн хөгжилтэй уялдах
7. Дамжуулах хоолойн зайг богиносгох боломжтой.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
1. Түүхий тосны шинжилгээ:
Тосны урсацын шинж чанарын шинжилгээ – Франц улсын Total Additifs Et Carburats Speciaux лаборатори, 2020 он
Тосны хүнд металлын агуулгыг тодорхойлох шинжилгээ – ХБНГУ-ын INEOS лаборатори, 2019 он
Тосны үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох шинжилгээ – БНЭУ-ын Hindustan газрын тосны корпорацын Green Research and Development төв, 2020 он
Тосны молекулын гүн боловсруулалтад задрах чадварыг тодорхойлуулах шинжилгээ – Нидерланд улсын Shell технологийн төвийн лаборатори, 2020 он
2. НТЭЗҮ: Унгар улсын “EUROIL Industrial & Trade” компанийн 2015 онд боловсруулсан “Монгол улсын говийн бүс нутагт газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулах урьдчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д түүхий тосыг дамжуулах хоолойгоор тээвэрлэхээр төлөвлөж, гидравликийн тооцооллыг хийж, түүхий тосонд шингэн нүүрсустөрөгч холих, царцах хэм бууруулагч нэмэлт бодис ашиглах замаар тосны урсацыг сайжруулан тээвэрлэх шийдлүүдийг санал болгосон байдаг.
3. НТЭЗҮ: БНЭУ-ын төрийн өмчит EIL компани 2017-2018 онд боловсруулсан “Монгол улсад газрын тос боловсруулах үйлдвэр, түүхий тос дамжуулах хоолой барих төслийн нарийвчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д дамжуулах хоолойн суурь судалгааны ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн.
Уг судалгааны ажлын хүрээнд Монгол улсын “Престиж Инженеринг” ХХК нь дамжуулах хоолойн трассын судалгаа хийж, нийт уртыг 650 км байхаар төлөвлөсөн. Мөн трассын дагуу инженер-геологи болон геодезийн хайгуулын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд 200 м өргөнтэй зурвас талбайд М1:2000 масштабтай, 1 м үеийн өндөртэй байр зүйн зураглалыг боловсруулж, 1-4 м гүнтэй, 633 цооног өрөмдсөн. Өрөмдлөгөөр илэрсэн хөрсөнд инженер-геологийн бичиглэл хийж, дээжинд лабораторийн шинжилгээ хийсэн.
НТЭЗҮ-д монголын парафинлаг газрын тосыг халаан дамжуулах технологиор скин эффект системийг (Skin Effect Current Tracing System) сонгож, төвийн эрчим хүчний хангамжийн хүрэлцээгүй байдлын улмаас трассын дагуу 29 км тутамд газрын тосны дагалдах хий болон түүхий тосоор ажиллах 14 МВт цахилгаан үйлдвэрлэх станцууд төлөвлөсөн байдаг.
4. Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ: Дамжуулах хоолойн трассын дагуу Байгаль орчны төлөв байдлын үнэлгээ хийгдсэн бөгөөд Байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээний ажлыг Олон улсын санхүүгийн корпорац (International Finance Corporation)-аас гаргасан холбогдох стандартын дагуу Монгол улсын “Natural Sustainable” ХХК хийж гүйцэтгэж байна.
Газрын тосны шинжилгээ
Тамсаг XXI талбайн ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас АМГТГ-ын мэргэжилтэн Б.Манзушир, Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү, Амбер ХХК-ийн ахлах инспектор Б.Мөнгөнбат, гүйцэтгэгчийн төслийн инженер Ху Хунжөү, “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ачилтын ахлах оператор Б.Дарьсүрэн гэсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр ТА-2 байгууламжийн ачилтын 2-р шахуургаас 20 литрийн багтаамжтай ган саванд 17.5л тосны дээж авсан. Тус дээжийг нэгдсэн байгууламжийн лабораторид хувийн жин болон усны агууламжийг тодорхойлуулж дээж авсан тухай тэмдэглэл хийсэн. Дээжийг Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү лацдаж баталгаажуулсан.
Газрын тосны урсацын шинжилгээ хийхэд шаардлагатай дээжийг “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ТА-1, ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас ASTM D4057, ASTM D4177 стандартын шаардлагад нийцсэн ган саванд MNS0332-1996, ASTMD4006 стандартын дагуу динстаркын багажаар нэрэлтийн аргааг усны агууламж, MNS0481-88, ASTM D4052 стандартын дагуу хувийн жинг тодорхойлон 17,5л ба 16,7л дээж авч гаалийн хяналтын лац үйлдэж БНХАУ-ын Шанхай хот дахь Intertek компанийн шинжилгээний лабораторид илгээсэн. Дээж авах ажлыг зориулалтын саванд, холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг байлцуулан гүйцэтгэсэн.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трассын солбицлыг эцэслэн тогтоох,
инженер геодезийн ажлыг эхлүүлэх хээрийн судалгааны ажил
2022.07.30
МГТБҮ-ийн Дамжуулах хоолой хариуцсан газрын ИТА төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч БНХАУ-ын “Норинко Интернейшнл Кооперэйшн” болон түүний туслан гүйцэтгэгч компаниудын төлөөлөлтэй хамт 07-р сарын 20-оос 30-ны өдрүүдэд дамжуулах хоолойн трассын дагуух барилга угсралтын үеийн гүйцэтгэгчийн түр кемп байгуулах газар сонгох, 3 аймгийн 8 сум, орон нутгийн удирдлагуудтай уулзаж ажил эхэлсэн талаар мэдэгдэх, трассын дагуух газрыг Улсын тусгай хэрэгцээнд авах болон цахилгаан, эрчим хүчний хангамжийн талаар хэлэлцэх, барилга угсралтын үед ашиглах ТТАМ-ын карьеруудтай танилцах зөвшөөрөл авах, ГТБҮ-ийн дамжуулах хоолойн хүлээн авах станцын талбайн хэмжилт хийх, “Петрочайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн холбогдох удирдлагуудтай Толгой станцын байршлыг болон холбох цэгийг тодорхойлох, үйл ажиллагаа эрхэлж буй лицензтэй талбайд газар ашиглах талаар хэлэлцэх, Тосон-Уул XIX олборлолтын байгууламжийн үйл ажиллагаатай танилцах, тосны шинжилгээнд шаардлагатай дээж авах зэрэг ажлуудыг гүйцэтгэх зорилготой ажилласан.
Энэхүү томилолтын хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлууд:
1. Дамжуулах хоолойн трасс дайран өнгөрч буй 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагуудтай газар зохион байгуулалт болон орон нутгийн дэмжлэгийн талаар төлөвлөсөн уулзалтуудыг хийсэн.
Дорноговь аймгийн Алтанширээ сумын Засаг дарга Н.Бүрэнтэгштэй, Газрын даамал н.Нямсүрэн нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Өргөн сумын Засаг дарга Г.Баярболд, Байгаль орчны мэргэжилтэн н.Рэнцэнханд нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын Засаг дарга Г.Банзрагч, Газрын даамал Н.Болортуяа нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Засаг дарга Л.Аваадорж, Газрын даамал Н.Батцэцэг нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын Засаг дарга Г.Алтансүх, Газрын даамал Н.Эрдэнэнартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Засаг дарга Ц.Гансүх, Газрын даамал н.Нандин-Эрдэнэ нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын Засаг дарга Б.Батхүрэл, Газрын даамал Н.Цэцэгдэлгэр нартай хийсэн уулзалт,
Дорнод аймгийн Матад сумын Засаг даргын тамгын газрын дарга Б.Ариунтуяа, Газрын даамал Э.Халиун нартай хийсэн уулзалт.
Дээрх уулзалтуудаар Дамжуулах хоолойн халаах, өргөх насос станцуудын байршил болон тэдгээрийн ойролцоох түр кемпүүдийн байршлыг тогтоож сумдын удирдлага, газар зохион байгуулалтын мэргэжилтнүүдтэй эзэмшлийн хувьд давхцал буйг газар дээр нь шалгаж баталгаажуулсан. Мөн трассын дагуух газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авахад шаардлагатай сумын ИТХ-аас гарах санал дүгнэлтийг ойрын хугацаанд гаргаж өгөхөөр сумдын ЗД нартай тохиролцсон. Төсөл хэрэгжих 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагууд манай бүтээн байгуулалтын ажлыг заавал хэрэгжих ёстой төсөл арга хэмжээ, бүх талаараа тусалж дэмжин, хамтран ажиллана гэдгээ илэрхийлж байсан.
2. Дамжуулах хоолойн трассын эргэлтийн цэгүүдийг багасгах, газрын төвөгшлийг багасгах, лицензтэй болон эзэмших эрхийн гэрчилгээтэй цэгүүдээс холдуулах ажлуудыг гүйцэтгэсэн. Судалгааны ажлын үр дүнд дараах цэгүүдийг нарийвчилсан солбицолтой тодорхойлсон. Үүнд:
Уст цэг, нуур цөөрөм, гол горхи, усны хураагуур хэсэг, худаг, уулын усны ам жалга – 59ш
Орон нутгийн иргэд, малчдын эдэлбэр газар, өвөлжөө, хаваржаа, байшин, хашаа хайс, мал угаалгын ванн -21ш
Газрын болон өндрийн төвөгшилтэй буюу уулын налуу энгэр газар, өндөр уулын огцом залгаа хэсэг, хадтай уулын нүүр энгэр хэсэг -37ш
Түүхийн дурсгалт хиргисүүр -3ш
Трассын дагуур эргэлт -83ш цэг
Дамжуулах хоолойн трасс, давхцалтай болон ойр хавьд байгаа бүх объектуудын байршлыг тодорхойлох зорилгоор нийт 426ш цэгийн солбицол авч баталгаажуулсан.
Дамжуулах хоолой барилга угсралтын ажилд болон ашиглалтын үеийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж болохуйц авто зам, инженерийн байгууламж, хүн ам төвлөрсөн сум суурин, өвөлжөө, хаваржаа, усны хураагуур цэг зэрэг саадыг нарийн тодорхойлж хуучин трассаас 30 цэгт өөрчлөлт оруулсан. Өөрчлөлтийг хийснээр дамжуулах хоолойн трассын тэнхлэгээс 2 тал руу 100 метр (нийт 200 м) зурвас газарт аливаа газрын давхцал бүрэн арилсан.
Гүйцэтгэгч компанитай хамтран хийсэн судалгаа, тооцооллын ажлын үр дүнд дамжуулах хоолойн трассыг 527 км байхаар эцэслэн тогтоосон.
3. “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн удирдлагуудтай уулзалтыг хийж толгой станцын байрлал, Тосон-Уул XIX талбайн нэгдсэн байгууламжаас дамжуулах хоолойг холбох цэг, тус компанийн бүтээгдэхүүн хуваах гэрээгээр эзэмшиж буй газарт газар ашиглах талаар тус тус хэлэлцэн тохирсон.
4. “Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн удирдлагатай хоолойн цахилгаан эрчим хүчний хангамжийн талаар уулзалтыг хийсэн.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
2022/ 09/ 22
Үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн хээрийн судалгааны ажил
2020.02.15
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д дамжуулах хоолойн трассыг 2 хувилбараар тусгасан бөгөөд аль хувилбар нь оновчтой болохыг тодорхойлох зорилготой хоёр удаагийн хээрийн судалгааг МГТБҮ-ийн инженер техникийн ажилтнууд хийсэн.
Уг ажлын хүрээнд дамжуулах хоолойн трассын дагуу газар зүйн байрлалыг нарийвчлан тодорхойлж, хоолойн халаалтын системийг цахилгаан эрчим хүчээр найдвартай хангах боломжийг судалж, дүгнэлт гаргасан.
Дамжуулах хоолойн трассын 1-р хувилбар ……. аймаг, сумдын төвийг дайруулж төлөвлөсөн байсан бөгөөд уг төлөвлөлт нь уул, дов толгод, жалга, сайр, булш хиргисүүр, ус цуглах талбай ихээр дайрч байгаа учир дамжуулах хоолойн барилгын ажлын төвөгшил ихтэй, эдийн засгийн хувьд үр ашиггүй, дамжуулах хоолой барих зардлыг ихээхэн нэмэгдүүлэх магадлалтай, дамжуулах хоолойн системийг сумын төвөөс цахилгаан эрчим хүчээр хангах боломж хязгаарлагдмал байсан.
МГТБҮ ТӨХХК-ийн инженерүүд уг судалгааг хийсний үр дүнд үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан дамжуулах хоолойн трассын 2-р хувилбар буюу Сайншанд, Баруун-Урт, Чойбалсан чиглэлийн төмөр замын дагуух трассын төлөвлөлтийг илүү тохиромжтой гэж үзэв.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн
хоёр дахь хээрийн судалгааны ажил
2020.08.28
Дамжуулах хоолойн трассын хоёрдугаар хувилбар нь Сайншанд – Баруун-Урт – Хөөт – Чойбалсан чиглэлийн шинэ төмөр замын трассын дагуу тавигдахаар төлөвлөгдсөн. Хээрийн судалгааны ажлыг МГТБҮ-ийн инженерүүд 7 хоногийн хугацаанд Дорнод, Сүхбаатар, Дорноговь аймгуудын нутгаар хийж гүйцэтгэсэн. Байр зүйн судалгаагаар уг трассын дагуу гол, нуур, өвөлжөө, хаваржаа, инженерийн байгууламж, авто зам, уул уурхайн эдэлбэр газар, жалга сайр зэрэг саадуудыг тодорхойлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, трассыг оновчлох ажлыг гүйцэтгэсэн.
Трассын хоёрдугаар хувилбарын давуу талууд:
1. Геодези, газар зүйн байрлалын өндөржилтийн зөрүү бага
2. Газрын гадаргын хэвгий бага байх
3. Дамжуулах хоолойн байршил аль болох шулуун байх
4. Саадуудыг тойрох эргэлтийн радиус бага
5. Барилгын ажлын төвөгшил бага
6. Төмөр зам болон төлөвлөгдөж буй дэд бүтцийн хөгжилтэй уялдах
7. Дамжуулах хоолойн зайг богиносгох боломжтой.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
1. Түүхий тосны шинжилгээ:
Тосны урсацын шинж чанарын шинжилгээ – Франц улсын Total Additifs Et Carburats Speciaux лаборатори, 2020 он
Тосны хүнд металлын агуулгыг тодорхойлох шинжилгээ – ХБНГУ-ын INEOS лаборатори, 2019 он
Тосны үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох шинжилгээ – БНЭУ-ын Hindustan газрын тосны корпорацын Green Research and Development төв, 2020 он
Тосны молекулын гүн боловсруулалтад задрах чадварыг тодорхойлуулах шинжилгээ – Нидерланд улсын Shell технологийн төвийн лаборатори, 2020 он
2. НТЭЗҮ: Унгар улсын “EUROIL Industrial & Trade” компанийн 2015 онд боловсруулсан “Монгол улсын говийн бүс нутагт газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулах урьдчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д түүхий тосыг дамжуулах хоолойгоор тээвэрлэхээр төлөвлөж, гидравликийн тооцооллыг хийж, түүхий тосонд шингэн нүүрсустөрөгч холих, царцах хэм бууруулагч нэмэлт бодис ашиглах замаар тосны урсацыг сайжруулан тээвэрлэх шийдлүүдийг санал болгосон байдаг.
3. НТЭЗҮ: БНЭУ-ын төрийн өмчит EIL компани 2017-2018 онд боловсруулсан “Монгол улсад газрын тос боловсруулах үйлдвэр, түүхий тос дамжуулах хоолой барих төслийн нарийвчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д дамжуулах хоолойн суурь судалгааны ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн.
Уг судалгааны ажлын хүрээнд Монгол улсын “Престиж Инженеринг” ХХК нь дамжуулах хоолойн трассын судалгаа хийж, нийт уртыг 650 км байхаар төлөвлөсөн. Мөн трассын дагуу инженер-геологи болон геодезийн хайгуулын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд 200 м өргөнтэй зурвас талбайд М1:2000 масштабтай, 1 м үеийн өндөртэй байр зүйн зураглалыг боловсруулж, 1-4 м гүнтэй, 633 цооног өрөмдсөн. Өрөмдлөгөөр илэрсэн хөрсөнд инженер-геологийн бичиглэл хийж, дээжинд лабораторийн шинжилгээ хийсэн.
НТЭЗҮ-д монголын парафинлаг газрын тосыг халаан дамжуулах технологиор скин эффект системийг (Skin Effect Current Tracing System) сонгож, төвийн эрчим хүчний хангамжийн хүрэлцээгүй байдлын улмаас трассын дагуу 29 км тутамд газрын тосны дагалдах хий болон түүхий тосоор ажиллах 14 МВт цахилгаан үйлдвэрлэх станцууд төлөвлөсөн байдаг.
4. Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ: Дамжуулах хоолойн трассын дагуу Байгаль орчны төлөв байдлын үнэлгээ хийгдсэн бөгөөд Байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээний ажлыг Олон улсын санхүүгийн корпорац (International Finance Corporation)-аас гаргасан холбогдох стандартын дагуу Монгол улсын “Natural Sustainable” ХХК хийж гүйцэтгэж байна.
Газрын тосны шинжилгээ
Тамсаг XXI талбайн ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас АМГТГ-ын мэргэжилтэн Б.Манзушир, Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү, Амбер ХХК-ийн ахлах инспектор Б.Мөнгөнбат, гүйцэтгэгчийн төслийн инженер Ху Хунжөү, “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ачилтын ахлах оператор Б.Дарьсүрэн гэсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр ТА-2 байгууламжийн ачилтын 2-р шахуургаас 20 литрийн багтаамжтай ган саванд 17.5л тосны дээж авсан. Тус дээжийг нэгдсэн байгууламжийн лабораторид хувийн жин болон усны агууламжийг тодорхойлуулж дээж авсан тухай тэмдэглэл хийсэн. Дээжийг Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү лацдаж баталгаажуулсан.
Газрын тосны урсацын шинжилгээ хийхэд шаардлагатай дээжийг “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ТА-1, ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас ASTM D4057, ASTM D4177 стандартын шаардлагад нийцсэн ган саванд MNS0332-1996, ASTMD4006 стандартын дагуу динстаркын багажаар нэрэлтийн аргааг усны агууламж, MNS0481-88, ASTM D4052 стандартын дагуу хувийн жинг тодорхойлон 17,5л ба 16,7л дээж авч гаалийн хяналтын лац үйлдэж БНХАУ-ын Шанхай хот дахь Intertek компанийн шинжилгээний лабораторид илгээсэн. Дээж авах ажлыг зориулалтын саванд, холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг байлцуулан гүйцэтгэсэн.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трассын солбицлыг эцэслэн тогтоох,
инженер геодезийн ажлыг эхлүүлэх хээрийн судалгааны ажил
2022.07.30
МГТБҮ-ийн Дамжуулах хоолой хариуцсан газрын ИТА төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч БНХАУ-ын “Норинко Интернейшнл Кооперэйшн” болон түүний туслан гүйцэтгэгч компаниудын төлөөлөлтэй хамт 07-р сарын 20-оос 30-ны өдрүүдэд дамжуулах хоолойн трассын дагуух барилга угсралтын үеийн гүйцэтгэгчийн түр кемп байгуулах газар сонгох, 3 аймгийн 8 сум, орон нутгийн удирдлагуудтай уулзаж ажил эхэлсэн талаар мэдэгдэх, трассын дагуух газрыг Улсын тусгай хэрэгцээнд авах болон цахилгаан, эрчим хүчний хангамжийн талаар хэлэлцэх, барилга угсралтын үед ашиглах ТТАМ-ын карьеруудтай танилцах зөвшөөрөл авах, ГТБҮ-ийн дамжуулах хоолойн хүлээн авах станцын талбайн хэмжилт хийх, “Петрочайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн холбогдох удирдлагуудтай Толгой станцын байршлыг болон холбох цэгийг тодорхойлох, үйл ажиллагаа эрхэлж буй лицензтэй талбайд газар ашиглах талаар хэлэлцэх, Тосон-Уул XIX олборлолтын байгууламжийн үйл ажиллагаатай танилцах, тосны шинжилгээнд шаардлагатай дээж авах зэрэг ажлуудыг гүйцэтгэх зорилготой ажилласан.
Энэхүү томилолтын хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлууд:
1. Дамжуулах хоолойн трасс дайран өнгөрч буй 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагуудтай газар зохион байгуулалт болон орон нутгийн дэмжлэгийн талаар төлөвлөсөн уулзалтуудыг хийсэн.
Дорноговь аймгийн Алтанширээ сумын Засаг дарга Н.Бүрэнтэгштэй, Газрын даамал н.Нямсүрэн нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Өргөн сумын Засаг дарга Г.Баярболд, Байгаль орчны мэргэжилтэн н.Рэнцэнханд нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын Засаг дарга Г.Банзрагч, Газрын даамал Н.Болортуяа нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Засаг дарга Л.Аваадорж, Газрын даамал Н.Батцэцэг нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын Засаг дарга Г.Алтансүх, Газрын даамал Н.Эрдэнэнартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Засаг дарга Ц.Гансүх, Газрын даамал н.Нандин-Эрдэнэ нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын Засаг дарга Б.Батхүрэл, Газрын даамал Н.Цэцэгдэлгэр нартай хийсэн уулзалт,
Дорнод аймгийн Матад сумын Засаг даргын тамгын газрын дарга Б.Ариунтуяа, Газрын даамал Э.Халиун нартай хийсэн уулзалт.
Дээрх уулзалтуудаар Дамжуулах хоолойн халаах, өргөх насос станцуудын байршил болон тэдгээрийн ойролцоох түр кемпүүдийн байршлыг тогтоож сумдын удирдлага, газар зохион байгуулалтын мэргэжилтнүүдтэй эзэмшлийн хувьд давхцал буйг газар дээр нь шалгаж баталгаажуулсан. Мөн трассын дагуух газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авахад шаардлагатай сумын ИТХ-аас гарах санал дүгнэлтийг ойрын хугацаанд гаргаж өгөхөөр сумдын ЗД нартай тохиролцсон. Төсөл хэрэгжих 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагууд манай бүтээн байгуулалтын ажлыг заавал хэрэгжих ёстой төсөл арга хэмжээ, бүх талаараа тусалж дэмжин, хамтран ажиллана гэдгээ илэрхийлж байсан.
2. Дамжуулах хоолойн трассын эргэлтийн цэгүүдийг багасгах, газрын төвөгшлийг багасгах, лицензтэй болон эзэмших эрхийн гэрчилгээтэй цэгүүдээс холдуулах ажлуудыг гүйцэтгэсэн. Судалгааны ажлын үр дүнд дараах цэгүүдийг нарийвчилсан солбицолтой тодорхойлсон. Үүнд:
Уст цэг, нуур цөөрөм, гол горхи, усны хураагуур хэсэг, худаг, уулын усны ам жалга – 59ш
Орон нутгийн иргэд, малчдын эдэлбэр газар, өвөлжөө, хаваржаа, байшин, хашаа хайс, мал угаалгын ванн -21ш
Газрын болон өндрийн төвөгшилтэй буюу уулын налуу энгэр газар, өндөр уулын огцом залгаа хэсэг, хадтай уулын нүүр энгэр хэсэг -37ш
Түүхийн дурсгалт хиргисүүр -3ш
Трассын дагуур эргэлт -83ш цэг
Дамжуулах хоолойн трасс, давхцалтай болон ойр хавьд байгаа бүх объектуудын байршлыг тодорхойлох зорилгоор нийт 426ш цэгийн солбицол авч баталгаажуулсан.
Дамжуулах хоолой барилга угсралтын ажилд болон ашиглалтын үеийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж болохуйц авто зам, инженерийн байгууламж, хүн ам төвлөрсөн сум суурин, өвөлжөө, хаваржаа, усны хураагуур цэг зэрэг саадыг нарийн тодорхойлж хуучин трассаас 30 цэгт өөрчлөлт оруулсан. Өөрчлөлтийг хийснээр дамжуулах хоолойн трассын тэнхлэгээс 2 тал руу 100 метр (нийт 200 м) зурвас газарт аливаа газрын давхцал бүрэн арилсан.
Гүйцэтгэгч компанитай хамтран хийсэн судалгаа, тооцооллын ажлын үр дүнд дамжуулах хоолойн трассыг 527 км байхаар эцэслэн тогтоосон.
3. “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн удирдлагуудтай уулзалтыг хийж толгой станцын байрлал, Тосон-Уул XIX талбайн нэгдсэн байгууламжаас дамжуулах хоолойг холбох цэг, тус компанийн бүтээгдэхүүн хуваах гэрээгээр эзэмшиж буй газарт газар ашиглах талаар тус тус хэлэлцэн тохирсон.
4. “Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн удирдлагатай хоолойн цахилгаан эрчим хүчний хангамжийн талаар уулзалтыг хийсэн.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
2022/ 09/ 22
Үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн хээрийн судалгааны ажил
2020.02.15
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д дамжуулах хоолойн трассыг 2 хувилбараар тусгасан бөгөөд аль хувилбар нь оновчтой болохыг тодорхойлох зорилготой хоёр удаагийн хээрийн судалгааг МГТБҮ-ийн инженер техникийн ажилтнууд хийсэн.
Уг ажлын хүрээнд дамжуулах хоолойн трассын дагуу газар зүйн байрлалыг нарийвчлан тодорхойлж, хоолойн халаалтын системийг цахилгаан эрчим хүчээр найдвартай хангах боломжийг судалж, дүгнэлт гаргасан.
Дамжуулах хоолойн трассын 1-р хувилбар ……. аймаг, сумдын төвийг дайруулж төлөвлөсөн байсан бөгөөд уг төлөвлөлт нь уул, дов толгод, жалга, сайр, булш хиргисүүр, ус цуглах талбай ихээр дайрч байгаа учир дамжуулах хоолойн барилгын ажлын төвөгшил ихтэй, эдийн засгийн хувьд үр ашиггүй, дамжуулах хоолой барих зардлыг ихээхэн нэмэгдүүлэх магадлалтай, дамжуулах хоолойн системийг сумын төвөөс цахилгаан эрчим хүчээр хангах боломж хязгаарлагдмал байсан.
МГТБҮ ТӨХХК-ийн инженерүүд уг судалгааг хийсний үр дүнд үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан дамжуулах хоолойн трассын 2-р хувилбар буюу Сайншанд, Баруун-Урт, Чойбалсан чиглэлийн төмөр замын дагуух трассын төлөвлөлтийг илүү тохиромжтой гэж үзэв.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн
хоёр дахь хээрийн судалгааны ажил
2020.08.28
Дамжуулах хоолойн трассын хоёрдугаар хувилбар нь Сайншанд – Баруун-Урт – Хөөт – Чойбалсан чиглэлийн шинэ төмөр замын трассын дагуу тавигдахаар төлөвлөгдсөн. Хээрийн судалгааны ажлыг МГТБҮ-ийн инженерүүд 7 хоногийн хугацаанд Дорнод, Сүхбаатар, Дорноговь аймгуудын нутгаар хийж гүйцэтгэсэн. Байр зүйн судалгаагаар уг трассын дагуу гол, нуур, өвөлжөө, хаваржаа, инженерийн байгууламж, авто зам, уул уурхайн эдэлбэр газар, жалга сайр зэрэг саадуудыг тодорхойлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, трассыг оновчлох ажлыг гүйцэтгэсэн.
Трассын хоёрдугаар хувилбарын давуу талууд:
1. Геодези, газар зүйн байрлалын өндөржилтийн зөрүү бага
2. Газрын гадаргын хэвгий бага байх
3. Дамжуулах хоолойн байршил аль болох шулуун байх
4. Саадуудыг тойрох эргэлтийн радиус бага
5. Барилгын ажлын төвөгшил бага
6. Төмөр зам болон төлөвлөгдөж буй дэд бүтцийн хөгжилтэй уялдах
7. Дамжуулах хоолойн зайг богиносгох боломжтой.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
1. Түүхий тосны шинжилгээ:
Тосны урсацын шинж чанарын шинжилгээ – Франц улсын Total Additifs Et Carburats Speciaux лаборатори, 2020 он
Тосны хүнд металлын агуулгыг тодорхойлох шинжилгээ – ХБНГУ-ын INEOS лаборатори, 2019 он
Тосны үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох шинжилгээ – БНЭУ-ын Hindustan газрын тосны корпорацын Green Research and Development төв, 2020 он
Тосны молекулын гүн боловсруулалтад задрах чадварыг тодорхойлуулах шинжилгээ – Нидерланд улсын Shell технологийн төвийн лаборатори, 2020 он
2. НТЭЗҮ: Унгар улсын “EUROIL Industrial & Trade” компанийн 2015 онд боловсруулсан “Монгол улсын говийн бүс нутагт газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулах урьдчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д түүхий тосыг дамжуулах хоолойгоор тээвэрлэхээр төлөвлөж, гидравликийн тооцооллыг хийж, түүхий тосонд шингэн нүүрсустөрөгч холих, царцах хэм бууруулагч нэмэлт бодис ашиглах замаар тосны урсацыг сайжруулан тээвэрлэх шийдлүүдийг санал болгосон байдаг.
3. НТЭЗҮ: БНЭУ-ын төрийн өмчит EIL компани 2017-2018 онд боловсруулсан “Монгол улсад газрын тос боловсруулах үйлдвэр, түүхий тос дамжуулах хоолой барих төслийн нарийвчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д дамжуулах хоолойн суурь судалгааны ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн.
Уг судалгааны ажлын хүрээнд Монгол улсын “Престиж Инженеринг” ХХК нь дамжуулах хоолойн трассын судалгаа хийж, нийт уртыг 650 км байхаар төлөвлөсөн. Мөн трассын дагуу инженер-геологи болон геодезийн хайгуулын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд 200 м өргөнтэй зурвас талбайд М1:2000 масштабтай, 1 м үеийн өндөртэй байр зүйн зураглалыг боловсруулж, 1-4 м гүнтэй, 633 цооног өрөмдсөн. Өрөмдлөгөөр илэрсэн хөрсөнд инженер-геологийн бичиглэл хийж, дээжинд лабораторийн шинжилгээ хийсэн.
НТЭЗҮ-д монголын парафинлаг газрын тосыг халаан дамжуулах технологиор скин эффект системийг (Skin Effect Current Tracing System) сонгож, төвийн эрчим хүчний хангамжийн хүрэлцээгүй байдлын улмаас трассын дагуу 29 км тутамд газрын тосны дагалдах хий болон түүхий тосоор ажиллах 14 МВт цахилгаан үйлдвэрлэх станцууд төлөвлөсөн байдаг.
4. Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ: Дамжуулах хоолойн трассын дагуу Байгаль орчны төлөв байдлын үнэлгээ хийгдсэн бөгөөд Байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээний ажлыг Олон улсын санхүүгийн корпорац (International Finance Corporation)-аас гаргасан холбогдох стандартын дагуу Монгол улсын “Natural Sustainable” ХХК хийж гүйцэтгэж байна.
Газрын тосны шинжилгээ
Тамсаг XXI талбайн ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас АМГТГ-ын мэргэжилтэн Б.Манзушир, Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү, Амбер ХХК-ийн ахлах инспектор Б.Мөнгөнбат, гүйцэтгэгчийн төслийн инженер Ху Хунжөү, “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ачилтын ахлах оператор Б.Дарьсүрэн гэсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр ТА-2 байгууламжийн ачилтын 2-р шахуургаас 20 литрийн багтаамжтай ган саванд 17.5л тосны дээж авсан. Тус дээжийг нэгдсэн байгууламжийн лабораторид хувийн жин болон усны агууламжийг тодорхойлуулж дээж авсан тухай тэмдэглэл хийсэн. Дээжийг Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү лацдаж баталгаажуулсан.
Газрын тосны урсацын шинжилгээ хийхэд шаардлагатай дээжийг “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ТА-1, ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас ASTM D4057, ASTM D4177 стандартын шаардлагад нийцсэн ган саванд MNS0332-1996, ASTMD4006 стандартын дагуу динстаркын багажаар нэрэлтийн аргааг усны агууламж, MNS0481-88, ASTM D4052 стандартын дагуу хувийн жинг тодорхойлон 17,5л ба 16,7л дээж авч гаалийн хяналтын лац үйлдэж БНХАУ-ын Шанхай хот дахь Intertek компанийн шинжилгээний лабораторид илгээсэн. Дээж авах ажлыг зориулалтын саванд, холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг байлцуулан гүйцэтгэсэн.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трассын солбицлыг эцэслэн тогтоох,
инженер геодезийн ажлыг эхлүүлэх хээрийн судалгааны ажил
2022.07.30
МГТБҮ-ийн Дамжуулах хоолой хариуцсан газрын ИТА төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч БНХАУ-ын “Норинко Интернейшнл Кооперэйшн” болон түүний туслан гүйцэтгэгч компаниудын төлөөлөлтэй хамт 07-р сарын 20-оос 30-ны өдрүүдэд дамжуулах хоолойн трассын дагуух барилга угсралтын үеийн гүйцэтгэгчийн түр кемп байгуулах газар сонгох, 3 аймгийн 8 сум, орон нутгийн удирдлагуудтай уулзаж ажил эхэлсэн талаар мэдэгдэх, трассын дагуух газрыг Улсын тусгай хэрэгцээнд авах болон цахилгаан, эрчим хүчний хангамжийн талаар хэлэлцэх, барилга угсралтын үед ашиглах ТТАМ-ын карьеруудтай танилцах зөвшөөрөл авах, ГТБҮ-ийн дамжуулах хоолойн хүлээн авах станцын талбайн хэмжилт хийх, “Петрочайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн холбогдох удирдлагуудтай Толгой станцын байршлыг болон холбох цэгийг тодорхойлох, үйл ажиллагаа эрхэлж буй лицензтэй талбайд газар ашиглах талаар хэлэлцэх, Тосон-Уул XIX олборлолтын байгууламжийн үйл ажиллагаатай танилцах, тосны шинжилгээнд шаардлагатай дээж авах зэрэг ажлуудыг гүйцэтгэх зорилготой ажилласан.
Энэхүү томилолтын хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлууд:
1. Дамжуулах хоолойн трасс дайран өнгөрч буй 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагуудтай газар зохион байгуулалт болон орон нутгийн дэмжлэгийн талаар төлөвлөсөн уулзалтуудыг хийсэн.
Дорноговь аймгийн Алтанширээ сумын Засаг дарга Н.Бүрэнтэгштэй, Газрын даамал н.Нямсүрэн нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Өргөн сумын Засаг дарга Г.Баярболд, Байгаль орчны мэргэжилтэн н.Рэнцэнханд нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын Засаг дарга Г.Банзрагч, Газрын даамал Н.Болортуяа нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Засаг дарга Л.Аваадорж, Газрын даамал Н.Батцэцэг нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын Засаг дарга Г.Алтансүх, Газрын даамал Н.Эрдэнэнартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Засаг дарга Ц.Гансүх, Газрын даамал н.Нандин-Эрдэнэ нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын Засаг дарга Б.Батхүрэл, Газрын даамал Н.Цэцэгдэлгэр нартай хийсэн уулзалт,
Дорнод аймгийн Матад сумын Засаг даргын тамгын газрын дарга Б.Ариунтуяа, Газрын даамал Э.Халиун нартай хийсэн уулзалт.
Дээрх уулзалтуудаар Дамжуулах хоолойн халаах, өргөх насос станцуудын байршил болон тэдгээрийн ойролцоох түр кемпүүдийн байршлыг тогтоож сумдын удирдлага, газар зохион байгуулалтын мэргэжилтнүүдтэй эзэмшлийн хувьд давхцал буйг газар дээр нь шалгаж баталгаажуулсан. Мөн трассын дагуух газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авахад шаардлагатай сумын ИТХ-аас гарах санал дүгнэлтийг ойрын хугацаанд гаргаж өгөхөөр сумдын ЗД нартай тохиролцсон. Төсөл хэрэгжих 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагууд манай бүтээн байгуулалтын ажлыг заавал хэрэгжих ёстой төсөл арга хэмжээ, бүх талаараа тусалж дэмжин, хамтран ажиллана гэдгээ илэрхийлж байсан.
2. Дамжуулах хоолойн трассын эргэлтийн цэгүүдийг багасгах, газрын төвөгшлийг багасгах, лицензтэй болон эзэмших эрхийн гэрчилгээтэй цэгүүдээс холдуулах ажлуудыг гүйцэтгэсэн. Судалгааны ажлын үр дүнд дараах цэгүүдийг нарийвчилсан солбицолтой тодорхойлсон. Үүнд:
Уст цэг, нуур цөөрөм, гол горхи, усны хураагуур хэсэг, худаг, уулын усны ам жалга – 59ш
Орон нутгийн иргэд, малчдын эдэлбэр газар, өвөлжөө, хаваржаа, байшин, хашаа хайс, мал угаалгын ванн -21ш
Газрын болон өндрийн төвөгшилтэй буюу уулын налуу энгэр газар, өндөр уулын огцом залгаа хэсэг, хадтай уулын нүүр энгэр хэсэг -37ш
Түүхийн дурсгалт хиргисүүр -3ш
Трассын дагуур эргэлт -83ш цэг
Дамжуулах хоолойн трасс, давхцалтай болон ойр хавьд байгаа бүх объектуудын байршлыг тодорхойлох зорилгоор нийт 426ш цэгийн солбицол авч баталгаажуулсан.
Дамжуулах хоолой барилга угсралтын ажилд болон ашиглалтын үеийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж болохуйц авто зам, инженерийн байгууламж, хүн ам төвлөрсөн сум суурин, өвөлжөө, хаваржаа, усны хураагуур цэг зэрэг саадыг нарийн тодорхойлж хуучин трассаас 30 цэгт өөрчлөлт оруулсан. Өөрчлөлтийг хийснээр дамжуулах хоолойн трассын тэнхлэгээс 2 тал руу 100 метр (нийт 200 м) зурвас газарт аливаа газрын давхцал бүрэн арилсан.
Гүйцэтгэгч компанитай хамтран хийсэн судалгаа, тооцооллын ажлын үр дүнд дамжуулах хоолойн трассыг 527 км байхаар эцэслэн тогтоосон.
3. “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн удирдлагуудтай уулзалтыг хийж толгой станцын байрлал, Тосон-Уул XIX талбайн нэгдсэн байгууламжаас дамжуулах хоолойг холбох цэг, тус компанийн бүтээгдэхүүн хуваах гэрээгээр эзэмшиж буй газарт газар ашиглах талаар тус тус хэлэлцэн тохирсон.
4. “Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн удирдлагатай хоолойн цахилгаан эрчим хүчний хангамжийн талаар уулзалтыг хийсэн.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
2022/ 09/ 22
Үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн хээрийн судалгааны ажил
2020.02.15
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д дамжуулах хоолойн трассыг 2 хувилбараар тусгасан бөгөөд аль хувилбар нь оновчтой болохыг тодорхойлох зорилготой хоёр удаагийн хээрийн судалгааг МГТБҮ-ийн инженер техникийн ажилтнууд хийсэн.
Уг ажлын хүрээнд дамжуулах хоолойн трассын дагуу газар зүйн байрлалыг нарийвчлан тодорхойлж, хоолойн халаалтын системийг цахилгаан эрчим хүчээр найдвартай хангах боломжийг судалж, дүгнэлт гаргасан.
Дамжуулах хоолойн трассын 1-р хувилбар ……. аймаг, сумдын төвийг дайруулж төлөвлөсөн байсан бөгөөд уг төлөвлөлт нь уул, дов толгод, жалга, сайр, булш хиргисүүр, ус цуглах талбай ихээр дайрч байгаа учир дамжуулах хоолойн барилгын ажлын төвөгшил ихтэй, эдийн засгийн хувьд үр ашиггүй, дамжуулах хоолой барих зардлыг ихээхэн нэмэгдүүлэх магадлалтай, дамжуулах хоолойн системийг сумын төвөөс цахилгаан эрчим хүчээр хангах боломж хязгаарлагдмал байсан.
МГТБҮ ТӨХХК-ийн инженерүүд уг судалгааг хийсний үр дүнд үйлдвэрийн ТЭЗҮ-д туссан дамжуулах хоолойн трассын 2-р хувилбар буюу Сайншанд, Баруун-Урт, Чойбалсан чиглэлийн төмөр замын дагуух трассын төлөвлөлтийг илүү тохиромжтой гэж үзэв.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трасс дагуу хийсэн
хоёр дахь хээрийн судалгааны ажил
2020.08.28
Дамжуулах хоолойн трассын хоёрдугаар хувилбар нь Сайншанд – Баруун-Урт – Хөөт – Чойбалсан чиглэлийн шинэ төмөр замын трассын дагуу тавигдахаар төлөвлөгдсөн. Хээрийн судалгааны ажлыг МГТБҮ-ийн инженерүүд 7 хоногийн хугацаанд Дорнод, Сүхбаатар, Дорноговь аймгуудын нутгаар хийж гүйцэтгэсэн. Байр зүйн судалгаагаар уг трассын дагуу гол, нуур, өвөлжөө, хаваржаа, инженерийн байгууламж, авто зам, уул уурхайн эдэлбэр газар, жалга сайр зэрэг саадуудыг тодорхойлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, трассыг оновчлох ажлыг гүйцэтгэсэн.
Трассын хоёрдугаар хувилбарын давуу талууд:
1. Геодези, газар зүйн байрлалын өндөржилтийн зөрүү бага
2. Газрын гадаргын хэвгий бага байх
3. Дамжуулах хоолойн байршил аль болох шулуун байх
4. Саадуудыг тойрох эргэлтийн радиус бага
5. Барилгын ажлын төвөгшил бага
6. Төмөр зам болон төлөвлөгдөж буй дэд бүтцийн хөгжилтэй уялдах
7. Дамжуулах хоолойн зайг богиносгох боломжтой.
Техникийн эдийн засгийн үнэлгээ болон бусад судалгааны ажил
1. Түүхий тосны шинжилгээ:
Тосны урсацын шинж чанарын шинжилгээ – Франц улсын Total Additifs Et Carburats Speciaux лаборатори, 2020 он
Тосны хүнд металлын агуулгыг тодорхойлох шинжилгээ – ХБНГУ-ын INEOS лаборатори, 2019 он
Тосны үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох шинжилгээ – БНЭУ-ын Hindustan газрын тосны корпорацын Green Research and Development төв, 2020 он
Тосны молекулын гүн боловсруулалтад задрах чадварыг тодорхойлуулах шинжилгээ – Нидерланд улсын Shell технологийн төвийн лаборатори, 2020 он
2. НТЭЗҮ: Унгар улсын “EUROIL Industrial & Trade” компанийн 2015 онд боловсруулсан “Монгол улсын говийн бүс нутагт газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулах урьдчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д түүхий тосыг дамжуулах хоолойгоор тээвэрлэхээр төлөвлөж, гидравликийн тооцооллыг хийж, түүхий тосонд шингэн нүүрсустөрөгч холих, царцах хэм бууруулагч нэмэлт бодис ашиглах замаар тосны урсацыг сайжруулан тээвэрлэх шийдлүүдийг санал болгосон байдаг.
3. НТЭЗҮ: БНЭУ-ын төрийн өмчит EIL компани 2017-2018 онд боловсруулсан “Монгол улсад газрын тос боловсруулах үйлдвэр, түүхий тос дамжуулах хоолой барих төслийн нарийвчилсан техник, эдийн засгийн үндэслэл”-д дамжуулах хоолойн суурь судалгааны ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн.
Уг судалгааны ажлын хүрээнд Монгол улсын “Престиж Инженеринг” ХХК нь дамжуулах хоолойн трассын судалгаа хийж, нийт уртыг 650 км байхаар төлөвлөсөн. Мөн трассын дагуу инженер-геологи болон геодезийн хайгуулын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд 200 м өргөнтэй зурвас талбайд М1:2000 масштабтай, 1 м үеийн өндөртэй байр зүйн зураглалыг боловсруулж, 1-4 м гүнтэй, 633 цооног өрөмдсөн. Өрөмдлөгөөр илэрсэн хөрсөнд инженер-геологийн бичиглэл хийж, дээжинд лабораторийн шинжилгээ хийсэн.
НТЭЗҮ-д монголын парафинлаг газрын тосыг халаан дамжуулах технологиор скин эффект системийг (Skin Effect Current Tracing System) сонгож, төвийн эрчим хүчний хангамжийн хүрэлцээгүй байдлын улмаас трассын дагуу 29 км тутамд газрын тосны дагалдах хий болон түүхий тосоор ажиллах 14 МВт цахилгаан үйлдвэрлэх станцууд төлөвлөсөн байдаг.
4. Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ: Дамжуулах хоолойн трассын дагуу Байгаль орчны төлөв байдлын үнэлгээ хийгдсэн бөгөөд Байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээний ажлыг Олон улсын санхүүгийн корпорац (International Finance Corporation)-аас гаргасан холбогдох стандартын дагуу Монгол улсын “Natural Sustainable” ХХК хийж гүйцэтгэж байна.
Газрын тосны шинжилгээ
Тамсаг XXI талбайн ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас АМГТГ-ын мэргэжилтэн Б.Манзушир, Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү, Амбер ХХК-ийн ахлах инспектор Б.Мөнгөнбат, гүйцэтгэгчийн төслийн инженер Ху Хунжөү, “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ачилтын ахлах оператор Б.Дарьсүрэн гэсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр ТА-2 байгууламжийн ачилтын 2-р шахуургаас 20 литрийн багтаамжтай ган саванд 17.5л тосны дээж авсан. Тус дээжийг нэгдсэн байгууламжийн лабораторид хувийн жин болон усны агууламжийг тодорхойлуулж дээж авсан тухай тэмдэглэл хийсэн. Дээжийг Дорнод гаалийн газрын байцаагч Д.Одхүү лацдаж баталгаажуулсан.
Газрын тосны урсацын шинжилгээ хийхэд шаардлагатай дээжийг “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ТА-1, ТА-2 нэгдсэн байгууламжаас ASTM D4057, ASTM D4177 стандартын шаардлагад нийцсэн ган саванд MNS0332-1996, ASTMD4006 стандартын дагуу динстаркын багажаар нэрэлтийн аргааг усны агууламж, MNS0481-88, ASTM D4052 стандартын дагуу хувийн жинг тодорхойлон 17,5л ба 16,7л дээж авч гаалийн хяналтын лац үйлдэж БНХАУ-ын Шанхай хот дахь Intertek компанийн шинжилгээний лабораторид илгээсэн. Дээж авах ажлыг зориулалтын саванд, холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг байлцуулан гүйцэтгэсэн.
Газрын тос дамжуулах хоолойн трассын солбицлыг эцэслэн тогтоох,
инженер геодезийн ажлыг эхлүүлэх хээрийн судалгааны ажил
2022.07.30
МГТБҮ-ийн Дамжуулах хоолой хариуцсан газрын ИТА төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч БНХАУ-ын “Норинко Интернейшнл Кооперэйшн” болон түүний туслан гүйцэтгэгч компаниудын төлөөлөлтэй хамт 07-р сарын 20-оос 30-ны өдрүүдэд дамжуулах хоолойн трассын дагуух барилга угсралтын үеийн гүйцэтгэгчийн түр кемп байгуулах газар сонгох, 3 аймгийн 8 сум, орон нутгийн удирдлагуудтай уулзаж ажил эхэлсэн талаар мэдэгдэх, трассын дагуух газрыг Улсын тусгай хэрэгцээнд авах болон цахилгаан, эрчим хүчний хангамжийн талаар хэлэлцэх, барилга угсралтын үед ашиглах ТТАМ-ын карьеруудтай танилцах зөвшөөрөл авах, ГТБҮ-ийн дамжуулах хоолойн хүлээн авах станцын талбайн хэмжилт хийх, “Петрочайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн холбогдох удирдлагуудтай Толгой станцын байршлыг болон холбох цэгийг тодорхойлох, үйл ажиллагаа эрхэлж буй лицензтэй талбайд газар ашиглах талаар хэлэлцэх, Тосон-Уул XIX олборлолтын байгууламжийн үйл ажиллагаатай танилцах, тосны шинжилгээнд шаардлагатай дээж авах зэрэг ажлуудыг гүйцэтгэх зорилготой ажилласан.
Энэхүү томилолтын хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлууд:
1. Дамжуулах хоолойн трасс дайран өнгөрч буй 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагуудтай газар зохион байгуулалт болон орон нутгийн дэмжлэгийн талаар төлөвлөсөн уулзалтуудыг хийсэн.
Дорноговь аймгийн Алтанширээ сумын Засаг дарга Н.Бүрэнтэгштэй, Газрын даамал н.Нямсүрэн нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Өргөн сумын Засаг дарга Г.Баярболд, Байгаль орчны мэргэжилтэн н.Рэнцэнханд нартай хийсэн уулзалт,
Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын Засаг дарга Г.Банзрагч, Газрын даамал Н.Болортуяа нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Засаг дарга Л.Аваадорж, Газрын даамал Н.Батцэцэг нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын Засаг дарга Г.Алтансүх, Газрын даамал Н.Эрдэнэнартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Засаг дарга Ц.Гансүх, Газрын даамал н.Нандин-Эрдэнэ нартай хийсэн уулзалт,
Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын Засаг дарга Б.Батхүрэл, Газрын даамал Н.Цэцэгдэлгэр нартай хийсэн уулзалт,
Дорнод аймгийн Матад сумын Засаг даргын тамгын газрын дарга Б.Ариунтуяа, Газрын даамал Э.Халиун нартай хийсэн уулзалт.
Дээрх уулзалтуудаар Дамжуулах хоолойн халаах, өргөх насос станцуудын байршил болон тэдгээрийн ойролцоох түр кемпүүдийн байршлыг тогтоож сумдын удирдлага, газар зохион байгуулалтын мэргэжилтнүүдтэй эзэмшлийн хувьд давхцал буйг газар дээр нь шалгаж баталгаажуулсан. Мөн трассын дагуух газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авахад шаардлагатай сумын ИТХ-аас гарах санал дүгнэлтийг ойрын хугацаанд гаргаж өгөхөөр сумдын ЗД нартай тохиролцсон. Төсөл хэрэгжих 3 аймгийн 8 сумдын удирдлагууд манай бүтээн байгуулалтын ажлыг заавал хэрэгжих ёстой төсөл арга хэмжээ, бүх талаараа тусалж дэмжин, хамтран ажиллана гэдгээ илэрхийлж байсан.
2. Дамжуулах хоолойн трассын эргэлтийн цэгүүдийг багасгах, газрын төвөгшлийг багасгах, лицензтэй болон эзэмших эрхийн гэрчилгээтэй цэгүүдээс холдуулах ажлуудыг гүйцэтгэсэн. Судалгааны ажлын үр дүнд дараах цэгүүдийг нарийвчилсан солбицолтой тодорхойлсон. Үүнд:
Уст цэг, нуур цөөрөм, гол горхи, усны хураагуур хэсэг, худаг, уулын усны ам жалга – 59ш
Орон нутгийн иргэд, малчдын эдэлбэр газар, өвөлжөө, хаваржаа, байшин, хашаа хайс, мал угаалгын ванн -21ш
Газрын болон өндрийн төвөгшилтэй буюу уулын налуу энгэр газар, өндөр уулын огцом залгаа хэсэг, хадтай уулын нүүр энгэр хэсэг -37ш
Түүхийн дурсгалт хиргисүүр -3ш
Трассын дагуур эргэлт -83ш цэг
Дамжуулах хоолойн трасс, давхцалтай болон ойр хавьд байгаа бүх объектуудын байршлыг тодорхойлох зорилгоор нийт 426ш цэгийн солбицол авч баталгаажуулсан.
Дамжуулах хоолой барилга угсралтын ажилд болон ашиглалтын үеийн үйл ажиллагаанд нөлөөлж болохуйц авто зам, инженерийн байгууламж, хүн ам төвлөрсөн сум суурин, өвөлжөө, хаваржаа, усны хураагуур цэг зэрэг саадыг нарийн тодорхойлж хуучин трассаас 30 цэгт өөрчлөлт оруулсан. Өөрчлөлтийг хийснээр дамжуулах хоолойн трассын тэнхлэгээс 2 тал руу 100 метр (нийт 200 м) зурвас газарт аливаа газрын давхцал бүрэн арилсан.
Гүйцэтгэгч компанитай хамтран хийсэн судалгаа, тооцооллын ажлын үр дүнд дамжуулах хоолойн трассыг 527 км байхаар эцэслэн тогтоосон.
3. “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн удирдлагуудтай уулзалтыг хийж толгой станцын байрлал, Тосон-Уул XIX талбайн нэгдсэн байгууламжаас дамжуулах хоолойг холбох цэг, тус компанийн бүтээгдэхүүн хуваах гэрээгээр эзэмшиж буй газарт газар ашиглах талаар тус тус хэлэлцэн тохирсон.
4. “Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн удирдлагатай хоолойн цахилгаан эрчим хүчний хангамжийн талаар уулзалтыг хийсэн.
